Bademcik, boğazımızın arkasında bulunan küçük oval şekilli yapılardır. Bademcikler lenfatik sistemin bir parçasıdır ve genel sağlığımızda önemli bir rol oynar. Biri ağzın arkasında olmak üzere iki bademcik var.
Bademciklerin boyutları kişiden kişiye değişir.
Normalde bademciklerinizi ağzınızı geniş açarak ve aynaya bakarak görebilirsiniz. Bunlar, ağzın yanlarında ve arkasında görebileceğiniz iki etli yumrudur.
Bademciklerin daha önce hiçbir işlevi olmadığı ve insan vücudunun eski bir parçası olduğu düşünülüyordu. Şu an bu algının aksine, bademciklerin insan vücudunda önemli işlevleri olduğu kanıtlanmıştır.
Bademciklerin temel işlevi, soluyabileceğiniz mikropları (bakteri ve virüsleri) hapsetmektir. Bademciklerde bulunan bağışıklık hücrelerinin ürettiği antikor adı verilen proteinler; mikropları öldürmeye, boğaz ve akciğer enfeksiyonlarını önlemeye yardımcı olur.
Bademcik, küçük bir organ olmasına rağmen bağışıklığımızın korunmasında önemli rol oynar. Bademcikler, tıpkı kalecilerin bir futbol maçında yaptığı gibi, yabancı cisimlerin akciğerlere ulaşmasını önlemeye yardımcı olur. Bademcik, bakteri ve virüs gibi mikroorganizmaları filtreleyebilme özelliğine sahiptir. Bademciklerde bulunan bağışıklık hücreleri, mikropları yok etmeye ve boğaz / akciğer enfeksiyonlarını uzak tutmaya yardımcı olan antikorlar üretir.
Amerikan Otolarengoloji Akademisi, boğazın arkasındaki bu küçük şişliklerin bağışıklık sistemimizdeki ilk savunma hattı olarak hareket ettiğini belirtiyor. Ayrıca solunan patojenlere (hastalığa neden olan her türlü organizma ve madde) karşı savunmamız olarak kabul edilir.
Bademcik iltihabı, bademciklerin enfeksiyonudur. Bu iltihabın en yaygın semptomu boğaz ağrısıdır. Boğaz ağrısının dışında ayrıca aşağıdaki semptomlara da sahip olabilirsiniz:
İrin, genişlemiş bademciklerde beyaz lekeler olarak görünebilir. Semptomlar tipik olarak 2-3 gün içinde kötüleşir ve ardından genellikle bir hafta içinde kademeli olarak geçer. Bademcik iltihabının çoğu vakasına virüsler neden olur. Bazıları mikroplardan (bakteriler) kaynaklanır.
Enfeksiyon mononükleoz yani glandüler ateş, Epstein-Barr virüsünden kaynaklanır. Diğer semptomlara ek olarak şiddetli bir bademcik iltihabına neden olma eğilimindedir.
Peritonsiller apse olarak da bilinen quinsy, bakteriyel bir enfeksiyon nedeniyle bademcik yanında bir apse oluştuğu nadir bir durumdur. Genellikle sadece bir tarafta gelişir. Bir bademcik iltihabını takip edebilir veya kendiliğinden ortaya çıkabilir. Etkilenen taraftaki bademcik şişmiş veya normal görünebilir. Ancak iltihap oluştukça orta hatta doğru itilir ve bademcik yanındaki apse büyür. Quinsy çok acı vericidir ve kendinizi çok kötü hissetmenize neden olabilir. Antibiyotik ilaçlarla tedavi edilir; bununla birlikte, irinin ayrıca genellikle küçük bir operasyonla boşaltılması gerekir.
Bu nadir görülen bir kanserdir. Sigara içenlerde ve çok alkol tüketenlerde daha yaygındır.
Bakteriyel enfeksiyona bağlı bademcik iltihabı antibiyotiklerle tedavi edilebilir.
Bir peritonsiller apse, enfeksiyonun boşalmasına ve iyileşmesine izin vermek için genellikle bir iğne ile delinmelidir.
Bademciklerin çok büyük olduğu veya tekrar tekrar enfekte olduğu durumlarda, bunları çıkarmak için ameliyat gerekli olabilir.
Bazı durumlarda bademciklerinizi aldırmanız tavsiye edilebilir. Özellikle sık ve şiddetli bademcik iltihabı geçiriyorsanız.
Bu şu anlama gelir:
Önceki yıl içinde yedi veya daha fazla bademcik iltihabı vakası, önceki iki yılın her birinde bu tür beş veya daha fazla vaka veya önceki üç yılın her birinde bu tür üç veya daha fazla vaka.
Bademcik iltihabı nöbetleri günlük rutininizi etkiler. Örneğin, işten veya okuldan izin almanızı gerektirecek kadar ciddidir. Bu nedenle aynı zamanda adenoidler (geniz eti) de çıkarılabilir. Bademcikler alınırsa, boğaz enfeksiyonları tam olarak önlenemez. Bununla birlikte, sayılarının ve şiddetlerinin azaltılması için size iyi bir şans verir. Ayrıca, quinsy geliştirme riski azalır. Daha önce sık sık bademcik iltihabı geçiren birçok insan, bademciklerini aldırdıktan sonra kendilerini daha iyi hissettiklerini söylemektedir.
Ayrıca hava yolunuzu kısmen tıkayan büyük bademcikleriniz varsa, bu, obstrüktif uyku apne sendromu adı verilen bir duruma katkıda bulunan bir faktör olabilir.
Bademciklerin alınması için yapılan ameliyat, bademcik ameliyatı olarak bilinir. Lenf bezleri de çıkarılırsa, ameliyata adeno-tonsillektomi adı verilir. Genellikle çocukluk döneminde yapılır, ancak bazı yetişkinler de bu prosedürü geçirir. Doktorlar genellikle bademciklerin şiddetli ve sık enfeksiyona neden olduğu ve normal rutininizi etkileyen durumlarda bademciklerin çıkarılmasını tavsiye eder. Bademciklerin alınması, boğaz enfeksiyonlarının tam olarak önlenmesini garanti etmese de, enfeksiyonların sayısını ve ciddiyetini azaltmaya yardımcı olur.
Bademciklerin yakınında apselerin oluşmasına neden olan bakteriyel bir enfeksiyon olan Quinsy gibi nadir durumlarda gelişme riski de bademcik ameliyatı sonrasında azalmaktadır. Çoğunlukla, bademciklerde sık sık enfeksiyon nöbeti geçiren kişiler, bademciklerin alınmasından sonra kendilerini daha iyi hissetmeye başlar.
Bademcikler ayrıca solunum yolunu kısmen tıkayabilen ve obstrüktif uyku apne sendromu adı verilen bir uyku bozukluğuna neden olabilecek büyük bademciklere sahip olduğu veya bademcik kanseri teşhisi konduğu durumlarda da alınır.
Ameliyat yaklaşık 30 dakika ile 1 saat arasında sürer, ancak anestezinin başlama ve bitme süresi ile birlikte birkaç saati bulur.
Bademciklerinizi aldırdıktan sonra ağzınızın ve boğazınızın farklı görünmesi normaldir.
Bademciklerinizi aldırdıktan sonra aşağıdaki beş yaygın değişikliği görmeyi bekleyebilirsin:
Bademcik ameliyatını takip eden ilk birkaç günde dil şişmesi oldukça yaygındır. Ne kadar şişlik yaşayabileceğiniz değişkenlik gösterebilir, ancak biraz şişlik bekleyebilirsiniz.
Uvula, ağzınızın çatısından sarkan çan şeklindeki küçük bir organdır. Uvulanızın şişmesi, bademcik ameliyatından sonra, dilin şişmesi ile aynı nedenden dolayı meydana gelebilir.
Bademcik ameliyatı sonrası bademcik yataklarının beyaz veya sarı bir filmle kaplı gibi görünmesi normaldir. Bu endişe verici değildir ve genellikle beş ila 10 gün içinde geçer.
Bademcik ameliyatını takiben ağız kokusu yaygındır. Bu belirti, ağzınız iyileşmeye devam ettikçe zamanla düzelecektir.
Bazı kişilerde bademcik ameliyatı sonrası kanama olur. Genellikle ameliyattan 4 - 8 gün sonra olur, ancak ameliyattan yaklaşık 3 haftaya kadar herhangi bir zamanda ortaya çıkabilir.
Bademcik ameliyatından sonra, kanamanız varsa (az miktarda), buzlu su içip oturun ve dinlenin. Durmayan çok miktarda kanamanız varsa, derhal acil servise gidin.
Bademcik bölgelerinizden kanama riskini önlemek veya azaltmak için aşağıdakileri yapın:
Ameliyattan sonra yeterince sıvı içmeniz önemlidir. İyileşmenizi bir an önce tamamlamak, kanama riskini azaltmak ve sıvı kaybını önlemek için bunu yapın.
Tüm bunlara ek olarak:
Tüm ameliyatlarda olduğu gibi bademcik ameliyatında da çok fazla risk vardır. Örneğin, bu ameliyatın bazı komplikasyonları arasında ameliyat bölgesinde şiddetli kanama, enfeksiyon ve anestezik reaksiyonlar bulunur.
Bu nedenle, bademciklerinizi aldırmadan önce, doktorunuzla açık bir şekilde işlemin ayrıntılarını, ameliyat sonrası bakım ve iyileşme de dahil olmak üzere bademcik ameliyatının risk ve faydalarını konuşun.
Bademcikler virüs ve bakteriler tarafından enfekte olduğunda şişerler. Şişmiş bademcikler bademcik iltihabı olarak bilinir.
Bademcik şişmesinin yaygın belirtileri ve semptomları aşağıdakileri içerir:
Şişmiş bademciklerinize bir virüs neden oluyorsa, aşağıdakiler rahatsızlığınızı hafifletebilir ve iyileşmenize yardımcı olabilir.
Çoğu tonsillolit yani bademcik taşı zararsızdır, ancak çoğu insan kötü kokabileceği veya rahatsızlığa neden olabileceği için onları çıkarmak ister. Tedavi, ev ilaçlarından tıbbi prosedürlere kadar uzanmaktadır.
Tuzlu suyla kuvvetli bir şekilde gargara yapmak boğaz rahatsızlığını hafifletebilir ve bademcik taşlarının yerinden çıkmasına yardımcı olabilir.
Enerjik şekilde öksürmek, taşların gevşemesine yardımcı olabilir.
Diş fırçası gibi sert cisimlerle taşları kendi kendinize çıkarmanız tavsiye edilmez. Bademcikleriniz hassas dokulardır, bu nedenle nazik olmak önemlidir. Bademcik taşlarını elle çıkarmak riskli olabilir ve kanama ve enfeksiyon gibi komplikasyonlara yol açabilir. Bir şey denemeniz gerekiyorsa, pamuklu çubuk kullanmak daha iyi bir seçimdir.
Taşlar özellikle büyürse veya ağrıya ve kalıcı semptomlara neden olursa, küçük cerrahi prosedürler önerilebilir.
Bu işlem sırasında bademcik taşlarının yerleştiği yerler ortadan kaldırmak için lazer kullanılır. Bu prosedür genellikle lokal anestezi kullanılarak gerçekleştirilir. Rahatsızlık ve iyileşme süresi genellikle minimumdur.
Bademcik ameliyatı, bademciklerin ameliyatla alınmasıdır. Bu prosedür bir neşter, lazer veya koblasyon cihazı kullanılarak yapılabilir. Bademcik taşları için bu ameliyatın yapılması tartışmalıdır. Bademcik taşları için tonsillektomi öneren doktorlar, bunu yalnızca ağır, kronik vakalarda ve diğer tüm yöntemler başarısızlıkla sonuçlandıktan sonra kullanma eğilimindedir.
Bazı durumlarda bademcik taşlarını yok etmek ve bademcik taşlarının gelişmesinde ve büyümesinde önemli rol oynayan bakteri sayısını azaltmak için antibiyotikler kullanılır.
Antibiyotiklerin dezavantajı, taşların altında yatan nedeni tedavi etmemeleri ve kendi potansiyel yan etkileriyle birlikte gelmeleridir. Ayrıca uzun süreli kullanılmamalıdırlar, bu da bademcik taşlarının antibiyotik kullanmayı bıraktıktan sonra muhtemelen geri döneceği anlamına gelir.
İçindekiler
Bademcik Ne İşe Yarar?
Bademciklerle İlgili Bazı Hastalıklar
Bademcik Tedavileri
Bademciklerimin Alınmasına İhtiyacım Var Mı?
Bademcik Ameliyatı Nedir?
Bademcik Ameliyatı Sonrası
Bademcik Ameliyatı Sonrası Yapılması Gerekenler
Bademcik Ameliyatı Sonrası Beslenme
Bademcik Ameliyatı (Tonsillektomi) Komplikasyonları Nelerdir?
Bademcik Ameliyatı İle İlgili En Çok Sorulan Sorular
