Nefes Darlığı (Dispne) Nedir? Nedenleri ve Belirtileri Nelerdir?

Nefes darlığı (dispne) durumunda, ciğerlerinize yeterince hava giremediği için nefesinizi tutamazsınız. Nefes darlığı hemen tedavi edilmesi gereken bir sağlık sorununun uyarı işareti olabilir.

Sağlıklı bir yetişkinseniz, dakikada 20 defaya kadar nefes alıp verirsiniz. Bu, günde yaklaşık 30.000 nefes demektir. Sert bir egzersiz veya soğuk algınlığı zaman zaman bu düzende bir bükülme yaratabilir, ancak neredeyse hiçbir zaman nefes darlığı hissetmemelisiniz.

Nefes Darlığı (Dispne) Belirtileri Nelerdir?

Nefes darlığınız olduğunda aşağıdakileri hissedebilirsiniz:

• Nefessiz
• Göğsünüzde gerginlik
• Derin nefes alamama
• Boğulma hissi
• Akut (ani nefes darlığı) veya kronik (uzun süreli nefes darlığı).

Akut nefes darlığı birkaç dakika veya birkaç saat içinde başlar. Ateş, kızarıklık veya öksürük gibi diğer semptomlarla da ortaya çıkabilir. Kronik nefes darlığı, odadan odaya yürümek veya ayağa kalkmak gibi günlük işlerde nefessiz kalmanıza neden olabilir.

Bazen nefes darlığı belirli vücut pozisyonlarıyla iyileşir veya kötüleşir. Örneğin, düz uzanmak, belirli kalp ve akciğer hastalığı türleri olan kişilerde nefes darlığını tetikleyebilir. Belirtilerinizi takip etmek, doktorunuzun neyin yanlış olduğunu anlamasına ve en iyi tedaviyi önermesine yardımcı olacaktır.

Nefes Darlığı (Dispne) Nedenleri Nelerdir?

Birçok durum nefes darlığına neden olabilir. Kısa süreli nefes darlığının en yaygın nedenleri aşağıdaki gibidir:

• Anksiyete bozuklukları
• Astım
• Akciğerlerinizde pulmoner emboli olarak bilinen bir kan pıhtısı
• Kırık kaburgalar
• Kalbinizin etrafında aşırı sıvı
• Boğulma
• Çöken bir akciğer
• Kalp krizi
• Kalp yetmezliği
• Kalp ritmi sorunları
• Anemi olarak da adlandırılan düşük kırmızı kan hücresi sayısı
• Zatürree ve diğer solunum yolu enfeksiyonları
• Gebelik
• Anafilaksi olarak bilinen şiddetli bir alerjik reaksiyon
• Ani kan kaybı

Uzun süreli nefes darlığının daha yaygın nedenlerinden bazıları aşağıdaki gibidir:

• Akciğerlerin etrafında sıvı
• Astım
• Amfizem dahil kronik obstrüktif akciğer hastalığı (KOAH)
• Sarkoidoz
• Konjestif kalp yetmezliği dahil kalp hastalıkları
• Kalp çevresindeki dokunun iltihaplanması
• Akciğerlerdeki yüksek tansiyon, pulmoner hipertansiyon olarak da adlandırılır.
• Obezite
• Akciğerlerin yaralanması
• Sert, kalın veya şişmiş kalp kası, diğer adıyla kardiyomiyopati
• Akciğer kanseri ve tüberküloz gibi diğer şeyler nefes nefese kalmanıza neden olabilir. 

Nefes darlığınız varsa ve nedenini bilmiyorsanız, mutlaka doktorunuza başvurun.

Nefes Darlığı (Dispne) Teşhisi

Öncelikle doktorunuz sizi muayene eder ve ciğerlerinizi dikkatle dinler. Akciğerlerinize ne kadar hava üfleyebileceğinizi ve ne kadar hızlı yaptığınızı ölçmek için spirometri adı verilen bir akciğer fonksiyon testi uygular. Bu, astım ve KOAH teşhisine yardımcı olabilir.

Yapılabilecek diğer testler aşağıdaki şekildedir:

1. Nabız oksimetresi

Doktor, kanınızda ne kadar oksijen olduğunu ölçmek için parmağınıza veya kulak memesine bir cihaz takar.

2. Kan testleri

Aneminiz veya enfeksiyonunuz olup olmadığını gösterir ve akciğerlerinizde kan pıhtısı veya sıvı olup olmadığını kontrol eder.

3. Göğüs röntgeni veya CT taraması

Zatürree, akciğerinizde kan pıhtısı veya diğer akciğer hastalıklarınız olup olmadığının görülmesine yarar. CT taraması, tam bir resim oluşturmak için farklı açılardan alınan birkaç X-ışınını bir araya getirir.

4. Elektrokardiyogram (EKG)

Kalp krizi geçirip geçirmediğinizi görmek ve kalbinizin ne kadar hızlı attığını ve sağlıklı bir ritmi olup olmadığını öğrenmek için kalbinizden gelen elektrik sinyallerini ölçer.

Nefes Darlığı (Dispne) Tedavisi Nasıl Yapılır?

Tedaviye nefes alma ve gevşeme yöntemleri yardımcı olabilir. Ancak nefes darlığı tedaviniz nefes darlığınıza neyin sebep olduğuna bağlı olarak değişecektir. Örneğin, astımınız varsa, alevlenmeniz olduğunda kullanmak için bir inhaler alabilirsiniz. Akciğerlerinizde sıvı varsa doktorun sıvıyı boşaltması gerekebilir. Bir enfeksiyon veya kan pıhtısı nefes darlığı hissetmenize neden oluyorsa, ilaca ihtiyacınız olabilir. Ayrıca oksijen de alabilirsiniz. İlaç kullanıyorsanız, ilaçlarınızı daima doktorunuzun önerdiği şekilde almanız gerekir.

Nefes Darlığı (Dispne) İle Yaşamak

Genellikle egzersizle akciğer gücünüzü artırabilirsiniz. Bu yüzden doktorunuza sizin için hangi aktivitelerin doğru olduğunu sorun. Sigara içiyorsanız bırakın. Sigara içmek nefes alıp vermeniz ve genel sağlığınız için kötü bir alışkanlıktır.

Kimyasal dumanlar gibi kirli havadan ve aşırı sıcaklıklardan uzak durmaya çalışın. Yüksek rakımlı bir yere seyahat ediyorsanız, oraya alışmak için bolca zaman ayırın.

Doktorunuzu Ne Zaman Görmelisiniz?

Nefes darlığı, görmezden gelinmesi gereken bir semptom değildir. Belirtileriniz değişirse, bir inhaler kullandıktan sonra sorununuz daha da kötüleşirse veya nefes darlığı ile birlikte gelirse doktorunuzu arayın:

• Ayaklarınızda ve bileklerinizde şişme
• Düz yatarken nefes almada zorluk
• Yüksek ateş, titreme ve öksürük
• Nefes alırken alışılmadık bir ıslık sesi (hırıltı)
• Nefes alırken nefes nefese bir ses