Timpanik membran, insan kulağının hayati bir bileşenidir ve daha yaygın olarak kulak zarı olarak bilinir.
Orta kulak ile dış kulak arasındaki noktayı belirleyen ince, dairesel bir doku tabakasıdır. Yaklaşık 0.1 mm kalınlığa, 8 ila 10 mm çapa ve 14 mg kütle ağırlığına sahiptir. Bu küçük boyut ve kütleye rağmen, kulak zarı son derece sert ve esnektir.
Kulak zarının işlevi, insanın işitmesine yardımcı olmaktır. Ses dalgaları kulağa girdiğinde kulak zarına çarpar. Membran (kulak zarı), ses dalgasının vurduğu kuvvetle titreşir ve titreşimleri daha içeriye, orta kulağın kemiklerine iletir.
Kulak zarı yırtılmış veya hiç olmayan hastalar, işitmede aşırı güçlük çeker ve zaman içinde tamamen işitme kaybı yaşarlar.
Orta kulak enfeksiyonu, kulak zarının arkasında sıkışan ve kulak zarının şişmesine neden olan sıvıdan kaynaklanır. Sıvının orta kulaktan boşalmasını engelleyen herhangi bir durumdan sonra ortaya çıkabilir. Orta kulaktaki enfeksiyon, genellikle soğuk algınlığı, grip veya diğer solunum yolu enfeksiyonlarına eşlik eder. Bunun nedeni, orta kulağın östaki borusu olarak bilinen küçük bir kanal ile üst solunum yoluna bağlanmasıdır.
Eğer orta kulak enfeksiyonunuz varsa, ağrının yanı sıra kulakta bir dolgunluk hissetmeniz ve sorunlu kulakta bir miktar sıvı akıntısı olması muhtemeldir.
Orta kulak enfeksiyonu ateşe de sebep olabilir. Ayrıca enfeksiyon geçene kadar işitmede geçici bir sorun yaşamanız da mümkündür.
Orta kulak enfeksiyonları genellikle herhangi bir ilaç kullanılmadan geçer. Bununla birlikte, ağrı devam ederse doktorunuza başvurmanız gerekir.
Ortak kulakta görülen enfeksiyonlar (orta kulak iltihabı), en çok çocuklarda görülür (3 yaşına gelen çocukların neredeyse yüzde 80’inde).
Orta kulak enfeksiyonunun birçok nedeni vardır. Özellikle kulaklara yayılan solunum yolu enfeksiyonundan kaynaklanır. Orta kulağı östaki borusuna bağlayan tüp tıkandığında, kulak zarının arkasında sıvı toplanır ve bakteriler bu sıvıda büyüyerek ağrıya ve enfeksiyona neden olur.
Orta kulak enfeksiyonunun çeşitli belirtileri vardır. En yaygın olanları aşağıdaki şekildedir:
Doktorunuz öncelikle tıbbi geçmişinizi sorgular ve fiziki muayene yapar. Muayene sırasında şişme, irin, kızarıklık ve sıvıyı kontrol etmek için otoskop (kulaklara bakmak için kullanılan tıbbi bir cihaz) ile dış kulağa ve kulak zarına bakar.
Ayrıca orta kulakta bir sorun olup olmadığını belirlemek için timpanometri adı verilen bir test de yapabilir. Timpanometri için kulak kanalınızın içine bir cihaz yerleştirilir. Cihaz basıncın değişmesini sağlar ve kulak zarını titreştirir. Test, titreşimdeki değişiklikleri ölçer ve bunları bir grafiğe kaydeder. Doktorunuz sonuçları bu teste bakarak yorumlar.
Orta kulak enfeksiyonunu tedavi etmenin farklı yolları vardır.
Doktorunuz tedaviyi yaşa, sağlık durumuna ve tıbbi geçmişine bakarak yapar. Ayrıca aşağıdakileri de dikkate alır:
Enfeksiyonun ciddiyetine bağlı olarak, doktorunuz size en iyi seçeneğin ağrıyı tedavi etmek ve semptomların geçip geçmediğini görmek için beklemek olduğunu söyleyebilir. Ateş ve ağrı kesici ilaçlar yaygın bir tedavi yöntemidir.
Üç günden uzun süren semptomlar, genellikle doktorunuzun antibiyotik önereceği anlamına gelir. Ancak enfeksiyon, virüs kaynaklıysa antibiyotikler enfeksiyonu iyileştirmez.
Orta kulak enfeksiyonlarından kaynaklı komplikasyonlar nadir olsa da, bu enfeksiyonlarla ilgili bazı komplikasyonlar görülebilir.
Komplikasyonlar aşağıdakileri içerir:
Çocuğunuzun kulak enfeksiyonuna yakalanma riskini azaltmanın yolları aşağıdaki şekildedir:
Kulak zarı yırtılması, dış kulağınızı iç kulağınızdan ayıran ince zardaki bir yırtılma sonucu meydana gelir. Kulak zarı yırtıldığında, bu durum bazı insanlarda kulakta şiddetli bir ağrıya neden olurken bazılarında ise, hiçbir semptom olmadan birkaç ay içinde kendiliğinden (tedavi olmaksızın) geçer.
Kulak zarı, kulağa ses dalgaları girdiğinde bunları algılar ve titreşir. Sonrada bu sesleri beyne ileten sinir uyarılarına dönüştürür. Ayrıca orta kulağı sudan, bakterilerden ve yabancı cisimlerden korur.
Kulak zarı hasar görürse, bakteriler orta kulağa girerek orta kulak enfeksiyonuna neden olabilir ya da işitme duyunuza zarar verebilir.
Kulak zarının yırtılmasının en yaygın nedenlerden biri, kulak enfeksiyonudur. Orta kulak enfeksiyon kaptığında, sıvılar kulak zarının arkasında birikir ve zara basınç yapar. Basınç arttığında kulak zarı delinebilir.
Kulak zarı bazen de barotravma olarak bilinen olayın sonucunda yırtılır. Barotravma, kulak dışındaki basınç, kulak içindeki basınçtan büyük ölçüde farklı olduğunda yani iki basınç eşit olmadığında ortaya çıkar. Aşağıdaki nedenler barotravmaya neden olabilir:
Kulağınıza alacağınız şiddetli bir darbe yüzünden de kulak zarınızı yırtabilirsiniz. Kulağa veya başınızın yan tarafına alacağınız herhangi bir darbe, yırtılmaya neden olabilir.
Ağrı, kulak zarı yırtılmasının ana belirtisi olmasına rağmen bazı insanlar kulak zarları yırtıldığında herhangi bir ağrı ya da semptom fark etmezler.
Ağrıyı hissedenler, ağrı geçtikten sonra etkilenen kulağın akmaya başladığını görür. İşte bu noktada kulak zarı yırtılır. Eğer yırtılma orta kulak enfeksiyonundan kaynaklanıyorsa, genellikle kanamaya neden olur.
Kulak zarının yırtılmasının diğer belirtileri aşağıdaki şekildedir:
Yukarıdaki belirtilerden herhangi birine sahipseniz, doktorunuz kulak zarınızın yırtılmış olup olmadığını belirlemek için otoskopik bir muayene yapacaktır. Bu muayene sayesinde kulak zarında bir yırtık veya delik varsa, doktorunuz bunu görebilir.
Ayrıca:
Kulak zarı yırtılmasına yönelik tedaviler, ağrıyı hafifletmeye ve enfeksiyonu ortadan kaldırmaya yarar. Yırtılmış kulak zarlarının büyük çoğunluğu üç ay içinde iyileşir. Fakat kulak zarının iyileşmesi yavaşsa, aşağıdaki yöntemler uygulanabilir.
Kulağınızdaki iyileşme sürüce uzun sürerse, doktorunuz kulak zarını yama ile kapatabilir. Kulak zarının üzerine yama yapmak, zardaki yırtığın üstüne ilaçlı bir kağıt yama yerleştirerek yapılır.
Kulak enfeksiyonunu önlemek veya mevcut bir enfeksiyonu tedavi etmek için doktorunuz antibiyotik reçete edebilir. Yırtılmış kulak zarı ağrıya neden oluyorsa, doktor reçetesiz olarak satılan ağrı kesici bir ilaç kullanmanızı tavsiye edebilir.
Kulak zarındaki deliği kapatmak için bazı durumlarda ameliyat gerekebilir. Ameliyat genellikle ayakta tedavi şeklinde yapılır ve birkaç saat sürer. Doktorunuz ameliyat sırasında vücudunuzun başka bir bölgesinden doku alır ve bunu kulak zarına yapıştırır.
Kulak zarınız iyileşirken kulağınızı mutlaka kuru tutmaya özen göstermeniz gerekir. Doktorunuz kulak zarınızın iyileştiğini söyleyene kadar, yüzmemeniz, duş alırken duş bonesi veya su tutmayan kulaklık kullanmanız gerekir. Diğer önlemler aşağıdakileri içerir:
Kulak enfeksiyonları, çocuklarda kulak zarı yırtılmalarının en yaygın nedenidir. 6 çocuktan 5’i, 3 yaşına geldiğinde en az bir kez kulak enfeksiyonu geçirmiş olacağı için aşağıdaki belirtilerden herhangi birini fark ederseniz, çocuğunuzu hemen doktora götürmenizde fayda var:
Çocukların kulak zarları yetişkinlere oranla daha hassas olduğundan, hasar tedavi edilmezse, işitme duyusu üzerinde uzun vadeli etkileri olabilir.
Orta kulağınızda negatif bir basınç olduğunda, bu durum kulak zarı çökmesi ya da orta kulak atelektazisi olarak adlandırılır. Bu "vakum etkisi" kulak zarının tamamının veya bazı kısımlarının çökmüş görünmesine neden olabilir.
Semptomlar kulak zarı çökmesinin nedenine bağlı olarak değişir.
Kulak zarı çökmesi, östaki tüplerinizdeki bir sorundan yüzünden ortaya çıkar. Bu tüpler düzgün çalışmadığında, kulağınızın içindeki basınç azalır ve bu da kulak zarınızın içe doğru çökmesine neden olabilir.
Östaki borusu disfonksiyonunun yaygın nedenleri aşağıdaki şekildedir:
Doktorunuz kulak zarı çökmesini teşhis etmeden önce, semptomlarınızın neler olduğunu öğrenmek ister ve semptomlarınızı öğrendikten sonra muayeneye başlar. Kulak zarınızın içe doğru çöküp çökmediğini görmek için otoskop adı verilen bir cihaz kullanır.
Kulak zarı çökmesinin tedavisi KBB (kulak, burun,boğaz) uzmanları tarafından yapılır. Bununla birlikte, kulaklardaki bu durum bazen kendiliğinden düzelir ve tedavi gerektirmez. Özellikle hafif vakalarda görülen bu kendiliğinden iyileşme sürece, kulağınızdaki basınç normale döndükçe iyileşir. Bu süreç 1-2 ay sürebilir. Belirtileriniz çok şiddetli veya rahatsız edici değilse, doktorunuz beklemeyi ve kendiliğinden geçip geçmediğini görmeyi seçebilir.
Kendi kendine düzelmeyen şiddetli vakalarda ise, kulağınızdaki basıncı artırmak için tedavi olmanız şarttır. Çökmeyi düzeltmeye yardımcı olmak için orta kulağınızda basıncı artırmak, basıncın normalleşmesine yardımcı olur. Tedavi, tıkanıklığı ve iltihabı hafifletmek için nazal dekonjestanlar, steroidler ve orta kulak enfeksiyonu durumunda bir dizi antibiyotik kullanılarak yapılır.
Bunların dışında kulaklarınızdaki basıncın normalleşmesi için doktorunuzun önerisiyle Valsalva manevrası (solunum yolu kapalıyken orta kuvvette nefes vermeye çalışılarak yapılan hareket) yapabilirsiniz.
Valsalva manevrası için:
Kulak zarı çökmesi yüzünden, işitme duyunuz etkilenmeye başlarsa, ameliyat olmanız gerekebilir. Ameliyat aşağıdaki kısa prosedürlerden birini içerir:
Çocuğunuz sık sık kulak enfeksiyonu geçiriyorsa, doktorunuz ventilasyon tüplerinin cerrahi olarak yerleştirilmeyi tavsiye edebilir. Bu küçük sentetik tüpler, miringotomi (ulak zarının tedavi amacıyla çizilmesi) adı verilen kısa bir prosedürle aynı gün ameliyat ortamında yapılır. İşlem, kulak zarında küçük bir kesik açıp tüpü yerleştirerek yapılır. Tüp, kulak içindeki basıncı normalleşmesini sağlar.
Timpanoplasti, hasar gören kulak zarınızı düzeltmek için kullanılan bir yöntemdir. Bu yöntem sayesinde doktorunuz kulak zarınızın hasar gören bölümünü çıkarır ve yerine dış kulağınızdan alınan küçük bir kıkırdak parçası koyar. Yeni kıkırdak sayesinde kulak zarınız sertleşir ve tekrar kulak çökmesi yaşamanızın önüne geçilir.
Çökmüş bir kulak zarının nedenin bulunup tedavi edilmesi gerekir. Tedavi edilmezse, orta kulaktaki negatif basınç aşağıdakiler dahil birçok başka soruna yol açabilir:
Baş dönmesi yani vertigo, iç kulak, beyin veya duyusal sinir yolunda bir sorun olduğunda ortaya çıkabilir. Her yaşta olabilir, ancak 65 yaş ve üstü kişilerde yaygındır.
Vertigo geçici veya uzun süreli olabilir. Hamilelik sırasında veya kulak enfeksiyonunun belirtisi olarak ortaya çıkabilir. Ménière hastalığı gibi iç kulak bozukluğu olan kişilerde bazen baş dönmesi de görülür.
Baş dönmesi olan bir kişi, kafasının veya etrafındaki boşluğun hareket ettiğini veya döndüğünü hissedecektir.
Vertigo semptomları aşağıdakileri içerebilir:
Bazı baş dönmesi türleri tedavi olmaksızın düzelir, ancak kişinin altta yatan sorun için tedaviye ihtiyacı olabilir.
Örneğin doktor, bakteriyel bir enfeksiyon için antibiyotik ilaçlar reçete edebilir. Bazı semptomları hafifletebilecek ilaçlar mevcuttur.
Diğer tedaviler etkili değilse ameliyat gerekli olabilir.
50 desibelin üzerinde olan sesler, kulakta geçici sağırlığa neden olabilir. Yapılan ölçümlere göre, yüksek sesli horlayanların bazılarında da ses, 80-90 desibele kadar çıkabilmektedir. Ayrıca bilimsel bir çalışmada, 5 kişinin kendi yüksek sesli horlamasından dolayı işitme kaybına uğradığı belirtilmiştir. Sürekli tekrarlayan horlama sesi, kulak zarına zarar verebilir. Horlama protezi horlamayı engellediği ve büyük oranda azalttığı için horlamanın pek de bilinmeyen yan etkisi olan işitme kaybını da engeller.
1- Kulak zarı olmazsa ne olur?
Yırtılmış bir kulak zarı işitme kaybına neden olabilir. Ayrıca orta kulağınızı enfeksiyonlara karşı savunmasız hale getirir.
2- Kulak zarı yırtılması kaç günde iyileşir?
Yırtılmış bir kulak zarı, genellikle tedavi olmaksızın birkaç hafta içinde iyileşir. Ancak bazen iyileşmek için bir yama veya cerrahi onarım gerektirir. Özellikle tedavi veya cerrahi prosedürlerden sonra tam iyileşme tipik olarak sekiz hafta içinde gerçekleşir.
3- Kulak zarı yırtığı kendiliğinden geçer mi?
Yırtılmış bir kulak zarı genellikle herhangi bir tedavi olmaksızın iyileşir. Kulak zarı yırtılmış çoğu insan yalnızca geçici işitme kaybı yaşar. Tedavi edilmese bile kulak zarınız birkaç hafta içinde iyileşir.
4- Kulak zarı patlarsa ne olur?
Kulak zarınız hasar görürse, işitme duyunuz zarar görebilir. Nadir de olsa, bu durum kalıcı işitme kaybına neden olabilir.
5- Kulak zarının delinmesi duymayı etkiler mi?
Yırtılmış bir kulak zarı işitme kaybına neden olabilir. Ayrıca orta kulağınızı enfeksiyonlara karşı savunmasız hale de getirebilir.
6- Kulak ağrısı neden olur?
Kulak ağrısının olası nedenleri aşağıdakileri içerir:
