Uykusuz Kalmanın Zararları Nelerdir?

Uyku; tıpkı nefes almak, su içmek ve yemek yemek gibi hayati bir işlevdir. 

Fakat sağlıklı ve kaliteli olduğunda…

Sağlıklı ve kaliteli uyku, yaşam kalitenize ve yaşam sürenize etki eder. Bir başka deyişle sağlıklı uyku sağlıklı hayat anlamına gelir.

Hayatınızın üçte birini uyuyarak geçirdiğinizi düşünürseniz, uykunun hayatınızda ne kadar önemli bir yer kapladığını anlayabilirsiniz.

Peki bu sağlıklı ve kaliteli ideal uyku süresi ne kadar olmalıdır?

Herkesin uyku ihtiyacı veya alışkanlığı farklılık gösterse de, yapılan çalışmalara göre ideal uyku süresi 7-8 saattir. 

Tabii ki bu yazılı bir kural değildir.

Bazıları günde 10 saate kadar uyuyabilirken, bazıları ise günde dört saat uyur.

Fakat bu uç örnekler değil de, ideal süre, vücudun yenilenmesine daha fazla katkıda bulunur. Kaliteli bir uykuda kaslar gevşer, sindirim ve dolaşım sistemi dengelenir, cildi ve hücreleri yenileyen gençleştirici hormon olan melatonin salgılanır. 

Uykunun insan vücuduna kazandırdıkları aslında saymakla bitmez.

Peki ya zararları…

Uykusuz Kalmanın Zararları Nelerdir?

Uykusuz kalmak, sürekli uyku eksikliği veya düşük uyku kalitesinden kaynaklanır. Düzenli olarak 7 saatten az uyumak, tüm vücudunuzu etkileyen sağlık sorunlarına yol açabilir. Bu aynı zamanda altta yatan bir uyku bozukluğundan da kaynaklanabilir.

Yeterli uyku olmadan beyniniz ve vücut sistemleriniz normal şekilde çalışmaz. Ayrıca yaşam kaliteniz de önemli ölçüde düşebilir.

Peki uykusuzluğun zararları nelerdir?

1. Kronik uykusuzluk beyin ve hafıza performansını etkiler

Uykusuzluğun yan etkileri içinde en öne çıkan problem öğrenme güçlüğüdür. 

Uykusuzluk, vücudunuzun genellikle bilgi gönderme ve işleme şeklini bozabilir. Uyku sırasında beyninizdeki sinir hücreleri (nöronlar) arasında öğrendiğiniz yeni bilgileri hatırlamanıza yardımcı olan yollar oluşur. Uyku yoksunluğu beyninizi yorar, bu nedenle görevlerini de yerine getiremez. Ayrıca konsantre olmayı veya yeni şeyler öğrenmeyi daha zor bulabilirsiniz. 

2. Büyüme hormonunun salgılanması azalır

Hormon üretimi uykunuza bağlıdır. Testosteron üretimi için en az 3 saat kesintisiz uykuya ihtiyacınız vardı. 

Uykusuzluk, özellikle çocuklarda ve ergenlerde büyüme hormonu üretimini de etkileyebilir. Bu hormonlar, vücudun diğer büyüme işlevlerine ek olarak kas kütlesi oluşturmasına ve hücreleri ve dokuları onarmasına yardımcı olur.

Hipofiz bezi her gün büyüme hormonu salgılar, ancak yeterli uyku ve egzersiz de bu hormonun salınmasına yardımcı olur.

3. Kardiyovasküler sistemi etkiler

Yeterince uyumayan kişilerin kardiyovasküler hastalıklara yakalanma olasılığı daha yüksektir. Bir araştırmaya göre, uykusuzluk kalp krizi ve felç riskinin artmasıyla ilişkilendirilmiştir.

4. Kilo ve obeziteye sebep olur

Uykusuzluk, aşırı kilolu ve obez olmak için başka bir risk faktörüdür. Uyku, açlık ve tokluk duygularını kontrol eden iki hormon olan leptin ve ghrelin düzeylerini etkiler.

Leptin beyninize yeterince yemek yediğinizi söyler. Yeterli uyku olmadan beyniniz leptini azaltır ve iştah açıcı olan ghrelini yükseltir. Bu hormonların akışı, gece atıştırmalarının sebebini açıklayabilir.

Uykusuzluk ayrıca vücudun glikoz toleransını düşürür ve insülin direnci ile ilişkilidir. Bu bozulmalar diyabet ve obeziteye yol açabilir.

5. Bağışıklık sisteminizi zayıflatır

Siz uyurken, bağışıklık sisteminiz antikor ve sitokinler gibi koruyucu, enfeksiyonla savaşan maddeler üretir. Bu maddeleri bakteri ve virüs gibi yabancı istilacılarla savaşmak için kullanır.

Bazı sitokinler ayrıca uyumanıza yardımcı olarak, bağışıklık sisteminize vücudunuzu hastalıklara karşı savunmak için daha fazla etkinlik sağlar.

Uykusuzluk, bağışıklık sisteminizin güçlerini oluşturmasını engeller. Yeterince uyumazsanız, vücudunuz istilacılarla mücadele etmesi zorlaşır ve ayrıca hastalıktan kurtulmanız daha uzun sürebilir.

Uzun süreli uykusuzluk, diyabet ve kalp hastalığı gibi kronik durumlar için riskinizi de artırır.

6. Zihinsel yeteneklerinizi ve duygusal durumunuzu olumsuz etkiler

Uykusuzlukken daha sabırsız hissedebilir veya ruh hali değişimlerine eğilimli olabilirsiniz. Ayrıca karar verme süreçleriniz ve yaratıcılığınız da tehlikeye girebilir.

7. Psikolojik sorunlara neden olur

Uykusuzluk yeterince uzun sürerse, halüsinasyon (gerçekte orada olmayan şeyleri görme veya duyma) görmeye başlayabilirsiniz. Bipolar duygudurum bozukluğu olan kişilerde uykusuzluk maniyi de tetikleyebilir. Diğer psikolojik riskler aşağıdakileri içerir:

• Dürtüsel davranış
• Kaygı
• Depresyon
• Paranoya
• İntihar düşünceleri

Peki uykusuzluk sadece uyku süresi ile alakalı mıdır?

Hayır, çünkü horlamadan veya uyku apnesinden dolayı uykuları kalitesiz olanlar, ne kadar uyurlarsa uyusunlar gün içinde uykusuzluk çekerler.

Horlamadan ya da uyku apnesinden kaynaklı bir rahatsızlığınız varsa, horlama tedavisi için Dr. Tuğrul Saygı'dan hemen randevu alabilirsiniz.

Uykusuzluk Sorunu Yaşayanlara Öneriler

Uykusuzluğu önlemenin en iyi yolu, yeterli uykuyu aldığınızdan emin olmaktır. Diğer ipuçları ise aşağıdaki şekildedir:

• Gündüz uyumalarınız sınırlandırım veya tamamen kaçının.
• Yatmadan en az birkaç saat önce kafeinden kaçının.
• Her gece aynı saatte uyuyun ve kalkın.
• Hafta sonları ve tatillerde uyku programınıza bağlı kalın.
• Uyumadan önce kitap okuma, meditasyon veya duş alma gibi rahatlatıcı aktiviteler yapın.
• Yatmadan birkaç saat önce ağır yemeklerden kaçının.
• Yatmadan önce elektronik cihazları kullanmaktan kaçının.
• Düzenli egzersiz yapın, ancak akşam saatlerinde ya da yatmadan önce değil.
• Alkol alımını azaltın.

Gece uyku probleminiz devam ediyorsa ve gündüz yorgunluğuyla mücadele ediyorsanız, mutlaka doktorunuza danışın.