Koku Alma Bozukluğu Nedir? Nedenleri Nelerdir?

Koku duyusu, bir çiçeğin, parfümün veya ev yapımı bir yemeğin kokusunu almanızı sağladığı için yaşam kaliteniz için önemlidir. Koku duyunuz ayrıca, bozulmuş yiyecek, gaz sızıntısı veya duman gibi tehlikelere karşı da sizi uyarır. Ne yazık ki, koku alma yeteneğinizi engelleyebilecek bazı faktörler vardır. Bu olduğunda, bir koku alma bozukluğu yaşıyorsunuz demektir.

Koku Alma Bozukluğu Nedir?

Koku alma bozuklukları, kişinin kokuları doğru bir şekilde algılama yeteneğini etkileyen bir dizi durumu tanımlar. Bazı yaygın koku alma bozuklukları aşağıdaki gibidir:

Hiposmi: Kokuları algılama kabiliyetinin azalması.

Anosmi: Kokuları tespit edememe.

Parosmi: Normal koku algısında değişiklik (tanıdık kokular bozulur veya bir zamanlar güzel kokan bir şey kötü kokar).

Fantosmi: Olmayan bir koku hissi.

Koku duyusu ile ilgili sorunlar yaşlı popülasyonlarda daha yaygındır. Erkekler ayrıca koku alma bozukluklarına daha yatkındır; 60-69 yaş arasındaki erkeklerin yaklaşık yüzde yirmi beşi konuyla alakalı bir sorun bildirirken, aynı yaş aralığındaki kadınların yalnızca yüzde 11'i sorun yaşamaktadır.

Koku Alma Duyumuz Nasıl Çalışır?

Koku alma duyunuz, tat duyunuzla birlikte kemosensör sisteminizin - kimyasal duyuların bir parçasıdır.

Burun içinde koku alma duyu nöronları adı verilen özelleşmiş duyu hücreleri bulunur. Bu hücreler burnun yukarısındaki küçük bir doku parçasında yaşar ve doğrudan beyne bağlanır. Her nöronun kendi koku reseptörü vardır.

Çevremizdeki şeyler, reseptörleri uyaran mikroskobik moleküller salgılar. Nöronlar molekülleri tespit ettikten sonra kokunun tanımlandığı beyne bir mesaj gönderirler. Çevremizde burnumuzdaki reseptörlerden daha fazla koku vardır ve herhangi bir molekül birden fazla reseptörü uyararak belirli bir kokunun beyninde benzersiz bir temsilini yaratabilir.

Koku Alma Bozukluklarının Nedenleri Nelerdir?

Aşağıdakiler de dahil olmak üzere koku alma bozukluğunun birçok olası nedeni vardır:

• Yaşlanma
• Üst solunum yolu enfeksiyonları
• Sigara içmek
• Burun boşluklarında büyüme
• Kafa yaralanmaları
• Hormonal rahatsızlıklar
• Diş problemleri
• Böcek öldürücülere ve çözücülere maruz kalma
• İlaçların yan etkileri
• Radyasyon tedavisi
• Parkinson hastalığı
• Alzheimer hastalığı

Burunda Kötü Koku Olmasının Sebepleri Nelerdir?

Kötü bir koku ile karşılaşmak maalesef hayatın sadece bir parçasıdır. Ancak burnunuzda kalıcı olan veya görünürde bir dış kaynağı olmayan kötü bir koku varsa, bunun nedeni altta yatan bir tıbbi durum olabilir. Burunda kötü koku hissetmenizin birkaç nedeni vardır:

1. Sinüzit

Daha yaygın olarak sinüs enfeksiyonu olarak bilinen sinüzit, dünya çapında birçok kişiyi etkiler. Sinüs basıncı, tıkanıklık, drenaj, yüz ağrısı, baş ağrısı ve ağız kokusu gibi semptomlara neden olur. Daha az bilinen bir başka yan etki ise kötü kokudur. Koku, burundan ve boğazın arkasından akan akıntıdan kaynaklanır.

Çoğu sinüzit vakası üç ila sekiz hafta sürer; 12 haftadan uzun süren enfeksiyonlara kronik sinüzit denir. Şans eseri, sinüzit genellikle kendiliğinden düzelir, ancak şiddetli vakalarda antibiyotik önerilebilir.

2. Kötü Diş Hijyeni

Boşluklar bakterileri hapsedebilir ve parçalandıkça kükürt gibi hoş olmayan gazlar salabilir. Bu gazlar, sinüslere bağlanan ağzın arkasındaki küçük deliklerden geçerek burunda kötü kokuya neden olabilir.

Boşluklara diş çürüğü ve diş eti iltihabı neden olur. Günde iki kez dişleri fırçalamak, günde bir kez diş ipi kullanmak ve altı ayda bir diş temizliği yaptırmak, burunda diş problemlerinden kaynaklanan kötü kokuyu önlemenin en iyi yoludur.

3. Tütün Kullanımı

Sigara ve çiğneme tütününde dişleri ve diş etlerini zayıflatan, ağız kokusuna, diş hastalıklarına ve bazen kötü kokuya neden olan kimyasallar bulunur. Buna ek olarak, sigara içmek tat ve koku alma yeteneğinizi azaltabilir, bu nedenle kokuları kötü olarak algılarsınız.

Tütünü bırakmak, burnunuzdaki kötü kokuyu azaltmanın yanı sıra başka sağlıksal faydalar da sağlayabilir.

4. Sindirim Problemleri

Asit reflü gibi durumlar ağızda kötü tat ve burunda kötü kokuya neden olabilir. Daha nadir de olsa kötü koku ile bağlantılı diğer durumlar arasında diyabet, karaciğer hastalığı ve böbrek hastalığı bulunur.

Altta yatan koşullar için bir KBB uzmanına muayene olarak tedavi aramak kötü kokuyu önleyebilir.

Koku Bozuklukları Tedavi Edilebilir Mi?

Koku bozuklukları KBB (kulak, burun, boğaz) hekimleri olarak da bilinen kulak burun boğaz uzmanları tarafından teşhis ve tedavi edilebilir. Tedavi, altta yatan nedene bağlıdır, yani bazı vakalar tedavi edilebilirken bazıları tedavi edilemez.

Anosmi (Koku Almama) Nedir?

Çoğumuz koku alma duyumuzu hafife alırız. Ama bir şeyi koklayamamanın nasıl bir şey olacağını hiç düşündünüz mü? Tam koku kaybına anosmi denir. Koku duyunuz olmadan, yemeklerin tadı farklıdır, bir çiçeğin kokusunu alamazsınız ve farkında olmadan kendinizi tehlikeli bir durumda bulabilirsiniz. Örneğin, kokuları algılama yeteneği olmadan, gaz sızıntısı, duman veya ekşi süt kokusunu alamazsınız.

Anosmi (Koku Almama) Nedenleri Nelerdir?

Soğuk algınlığı, alerji, sinüs enfeksiyonu veya düşük hava kalitesinden kaynaklanan burun tıkanıklığı, anosminin en yaygın nedenleridir. Diğer anosmi nedenleri aşağıdakileri içerir:

• Burun geçişini tıkayan burun ve sinüslerdeki kanserli olmayan küçük büyümeler (burun polipleri).
• Ameliyat veya kafa travması nedeniyle burunda yaralanma.
• Böcek ilaçları veya çözücüler gibi toksik kimyasallara maruz kalma.
• Antibiyotikler, antidepresanlar, antiinflamatuar ilaçlar, kalp ilaçları ve diğerleri dahil olmak üzere belirli ilaçlar.
• Kokain kullanımı.
• Görme ve işitme gibi koku alma duyunuz da yaşlandıkça zayıflayabilir. Aslında, kişinin koku alma duyusu en çok 30-60 yaşları arasındadır ve 60 yaşından sonra azalmaya başlar.
• Alzheimer hastalığı, Parkinson hastalığı, multipl skleroz, beslenme yetersizlikleri, doğumsal durumlar ve hormonal bozukluklar gibi belirli tıbbi durumlar.
• Baş boyun kanserlerinin radyasyon tedavisi.

Anosmi (Koku Almama) Belirtileri Nelerdir?

Anosminin bariz belirtisi koku kaybıdır. Anosmili bazı insanlar, koku alma şekillerinde bir değişiklik fark ederler. Örneğin, tanıdık şeyler kokusuz olmaya başlar.

Anosmi (Koku Almama) Teşhisi

Soğuk algınlığı veya alerjiye atfedemeyeceğiniz veya bir veya iki hafta sonra iyileşmeyen bir koku kaybı yaşarsanız, mutlaka doktorunuza danışın. Doktorunuz, bir polip veya büyümenin koku alma yeteneğinizi bozup bozmadığını veya bir enfeksiyon olup olmadığını görmek için burnunuzun içine özel bir aletle bakabilir.

Anosminin nedenini belirlemek için burun ve sinüs problemlerinde uzmanlaşmış bir doktor tarafından (bir kulak, burun ve boğaz doktoru daha fazla test yapılması gerekebilir. Doktorun bölgeyi daha iyi görebilmesi için BT taraması gerekli olabilir.

Anosmi Tedavileri Nelerdir?

Soğuk algınlığı veya alerjiden kaynaklanan burun tıkanıklığı anosminin nedeni ise, genellikle tedaviye gerek yoktur ve sorun kendiliğinden düzelir. Reçetesiz satılan dekonjestanların kısa süreli kullanımı, daha kolay nefes alabilmeniz için burun yollarınızı açabilir. Bununla birlikte, tıkanıklık kötüleşirse veya birkaç gün sonra geçmezse, doktorunuza mutlaka başvurun. Enfeksiyonunuz olabilir, antibiyotiğe ihtiyacınız olabilir veya başka bir tıbbi durum oluşmuş olabilir.

Polip veya büyüme varsa, tıkanıklığı gidermek ve koku alma duyunuzu yeniden kazanmak için ameliyat gerekebilir.

Bir ilacın koku alma duyunuzu etkilediğinden şüpheleniyorsanız, doktorunuzla konuşun ve koku alma yeteneğinizi etkilemeyecek başka tedavi seçenekleri olup olmadığına bakın. Ancak, önce doktorunuzla konuşmadan ilacı almayı asla bırakmayın.

Bazen kişi kendiliğinden koku alma duyusunu yeniden kazanacaktır. Ne yazık ki anosmi her zaman tedavi edilemez, özellikle de neden yaş ise.