Horlama Protezi Üzerine Yapılan Bilimsel Çalışma Sonuçları

Üst solunum yolu bozuklukları ve horlama, son yüzyılda tıbbi problemler olarak ilgi çekmeye başlamıştır. Horlama protezleri gibi birçok farklı tedaviler üzerine araştırmalar yapılmıştır. Ağız içi protezlerinin kullanımının artmasıyla ve alınan güzel sonuçlar ile diş hekimleri tanı ve tedavide etkin rol oynamıştır. Tedavide protezler üzerine ilk çalışmalar 1934 yılına kadar uzanmaktadır.

Horlama ve uyku apnesinde çeneyi ve dili önde konumlandırarak şikayetleri azaltan ilk protez 1934 yılında kullanılmıştır. Günümüzde de çalışmaların çoğu horlama protezlerinin kullanımı üzerine yapılmaktadır.1970’li yıllarda yapılan çalışmalarda A.B.D.’de yaklaşık elli bin kişinin uyku apnesinden etkilendiği gösterilmiştir. Uyku apnesi; uyurken hava akımının üst solunum yolundaki herhangi bir bozukluktan dolayı kesilmesidir. Yıllar geçtikçe bu konuda bilinçlenmenin artması; teknolojinin gelişmesi ve hastalığın tanınmasıyla bu sayının 5 milyon kişiye çıkmış olduğu ve her yıl 50 bin kişinin daha bu hastalıktan etkilendiği gösterilmiştir.Horlama proteziyle tedavideki amaç hava yolunu genişleterek üst solunum yolunda oluşan darlıkları önlemektir. Bu amaçla birçok bilimsel çalışma yapılmış ve elde edilen yeni sonuçlara göre çeşitli protezler üretilmiştir. Günümüzde; dil tutucular, yumuşak damağa doğru uzananlar ve çeneyi önde konumlandıranlar olmak üzere üç tip protez çeşidi kullanılmaktadır. 2001 yılında yapılan bir çalışmada çeneyi öne alan protezlerin daha rahat ve etkili olduğu gösterildiğinden, sonraki dönemdeki çalışmalar çeneyi öne alan protezler üzerine yoğunlaşmıştır.Horlama protezi kullanan hastalardan gelen geri bildirimler üzerine değerlendirmeler yapılmış olup protezlerin avantajları ve dezavantajları belirlenmiştir.Protezlerin avantajları:

• Geri dönüşümlü olması
• Ucuz olması
• Kullanımının ve taşınmasının kolay olması
• Yapımının kolay olması ve hastaların çabuk uyum sağlaması
• Cerrahi girişim gerektirmemesi
• Tedavi edici etkinliğe sahip olması

Protezlerin dezavantajları:

• Tükürük artışı
• Geçiçi rahatsızlık hissi
• Oklüzyonda (Alt ve üst çene arasındaki temas) değişiklik

Horlama protezi kullanan hastalardaki değişimlere bilimsel araştırmaların hasta sunum kısımlarında yer verilmiştir. Hastalara bakıldığında gelen hastaların başlıca şikayetleri; gündüz aşırı uyku hali, horlama, cinsel isteksizlik ve yorgunluk. Bu şikayetler yüzünden iş ve sosyal hayatlarında sorunlar yaşayan hastalarda protez kullanımı sonrasında şikayetlerin tamamen geçtiği veya ciddi bir şekilde azaldığı uyku laboratuarlarında gözlemlenmiştir. Herhangi bir cerrahi işlemi kabul etmeyen, hafif ya da orta şiddetli uyku apnesi olan hastalarda horlama protezi uygun tedavi şeklidir.Horlama ve uyku apnesinin tedavisinde protez kullanımına olan ilgi her gün artmakta ve yapılan bilimsel çalışmalarla protezlerin oldukça yüksek oranda başarı yakaladıkları gösterilmektedir. Avantajları ve dezavantajları diğer tedavi yöntemleriyle karşılaştırıldığında, protezler; diğer tedavi yöntemleri karşısında tercih edilir hale gelmiştir. Diş hekimi tarafından tasarlanan, uygulanması kolay ve maliyeti düşük bu protezler gelecekte çok daha geniş bir kitle tarafından kullanılacaktır.Horlama protezi ile tedavi sürecinin takibi, gereken düzenlemelerin yapılması ve olası istenmeyen etkilerin giderilmesi açısından hastaların düzenli kontrollere gelmesini gerektirir. Yapılan araştırmalarda protezin etkisinin yaklaşık dört hafta içerisinde izlenebileceği bildirilmiştir. Tedavinin etkili olabilmesi için her gece ve en az 6-8 saat arasında kullanmak gerekmektedir. Horlama protezlerinden alınacak verimi arttırmak için uygulayıcı diş hekiminin protez uygulamasında ileri düzeyde bilgi ve becerisi olmalıdır. Diş hekimi horlama ve uyku apnesi tedavisinde birçok hekimin yer aldığı bir çalışmanın vazgeçilmez parçasıdır.