Deviasyon Nedir? Nasıl Tedavi Edilir?
Deviasyon (septum deviasyonu) yani burun kemiği eğriliği, burunda sık görülen bir bozukluktur. Septum, burun boşluğunun sağ ve sol tarafını ayıran kemik ve kıkırdaktır. Septumun yer değiştirmesi veya sapması en yaygın olarak travmadan, yani yüze doğrudan bir çarpmadan kaynaklanır. Aynı zamanda doğuştan veya sistemik kıkırdak bozuklukları ile ilgili de olabilir.
Deviasyonun Nedenleri Nelerdir?
Çoğu insan mükemmel bir septuma (burun boşluğunun sağ ve sol tarafını ayıran kemik ve kıkırdak) sahip değildir. Fakat septum iki ana nedenden dolayı yanlış hizalanmış olabilir:
- Septum deviasyonu doğuştan doğabilir veya çocuklukta normal büyüme nedeniyle bükülebilir.
- Septum deviasyonunun bir başka nedeni de, kırık burun gibi yaralanma veya travmadır.
Deviasyonun Belirtileri Nelerdir?
Hastanın burun septumu eğik olduğu zaman, burun boşluğundaki septum sola veya sağa doğru eğilir. Bu, sinüslerin yetersiz drenajına (sıvının boşalması) neden olabilir. Bu nedenle hastalar, bir veya iki burun deliğinden nefes almada güçlük, burun tıkanıklığı, baş ağrısı, horlama veya uyku apnesinden şikayet edebilir. Fakat birçok hastada semptom görülmez.
Semptomları listeleyecek olursak:
- Burundan nefes almada güçlük
- Burun tıkanıklığı (genellikle bir tarafta diğerinden daha fazla)
- Tekrarlayan sinüs enfeksiyonları
- Burun kanaması
- Yüksek horlama veya uyku apnesi gibi uyku sorunları
- Baş ağrısı
- Geniz akıntısı
Septum Deviasyonu İle İlgili Ne Zaman Doktora Görünmeliyim?
Aşağıdaki semptomlardan birine sahipseniz, doktorunuza görünebilirsiniz:
- Burun solunumu ile ilgili bir sorununuz olduğunda,
- Uyku problemleri (özellikle uyku apnesi) veya kronik sinüs problemlerinden dolayı doktora görünmeyi düşünebilirsiniz.
Septum deviasyonu (burun kemiği eğriliği) bu sorunlardan herhangi birine neden olabilir, ancak bu semptomların ortaya çıkmasının başka nedenleri de vardır. Doğru teşhis ve tedavi için bir doktora görünmeniz önemlidir.
Deviasyon Nasıl Teşhis Edilir?
Septum deviasyonu teşhisi fizik muayene ile konur. Kulak burun boğaz uzmanı, dış ve iç burnunuzu dikkatlice inceler. Genellikle parlak bir ışık ve burun deliğini açarak nazal septumun görselleştirilmesine yardımcı olabilecek bir alet (burun spekulumu) doğru tanı konmasına yardımcı olacaktır. Bazı durumlarda kemik eğriliği burnun derinlerindedir ve küçük bir teleskop veya endoskop ile daha fazla değerlendirme gerektirebilir. Bulguların kapsamını görüntülemek için bazen BT taraması ile görüntüleme yapılabilir, ancak bu çok başvurulan bir yöntem değildir.
Deviasyon Nasıl Tedavi Edilir?
Septum deviasyonu son derece yaygın bir durumdur ve septum deviasyonu olan birçok kişinin tedaviye ihtiyacı yoktur. Tıkalı burun veya geniz akıntısı gibi bazı semptomlar, dekonjestanlar, antihistaminikler veya burun spreyleri dahil ilaçlarla hafifletilebilir. İlaçlar ameliyat önerilmeden önce denenir.
Çoğu durumda, deviasyon cerrahi olarak düzeltilir. Prosedür tipik olarak ayakta tedavi bazında yapılır (hastanede kalmayı gerektirmez). Ameliyat tamamen burun deliklerinden yapıldığı için dışarıdan morarma veya kesi görülmez. Prosedürün tamamlanması ortalama bir-iki saat sürer. Bazen ameliyat sinüs cerrahisi veya rinoplasti ile birleştirilir. Hastalar tipik olarak ameliyattan sonra artmış burun tıkanıklığına sahip olur. Bu durum ameliyattan sonraki birkaç hafta içinde düzelir. Bunun nedeni ameliyat sırasında meydana gelen şişliklerdir.
Bir kişinin septum deviasyonu varsa ve bu durum solunum problemlerine, uyku apnesine ya da horlamaya neden oluyorsa da, septumu onarmak için ameliyat önerilebilir.
Septum Deviasyonu Ameliyatı Nasıl Olur?
Septumun düzeltilmesi için "septoplasti" ameliyatı olmanız gerekir. Bu ameliyat, genellikle KBB (kulak, burun ve boğaz) uzmanı tarafından yapılır.
Doktorunuz, bir kişinin görebileceği şekilde yüzünüzdeki deriyi kesmek zorunda kalmaz. Bu sayede dışarıdan morarma veya kesi görülmez.
Ameliyattan önce doktorunuz aspirin vb. içeren ilaçlardan kaçınmanızı söyleyebilir. Çünkü bu ilaçlar kanama olasılığını artırabilir.
Ameliyat günü bir çeşit anestezi alırsınız. Ameliyatta sırasında uyanık olabilirsiniz ( ya da olmayabilirsin). Ameliyat genellikle yaklaşık bir buçuk saat sürer.
Doktorunuz ameliyat sırasında septumunuzu düzeltir ve daha düz hale getirir. Bazen doğru konuma yerleştirmek için kemiği kesmesi de gerekebilir. Ayrıca septumunuzu destekleyecek şekilde silikon atel de alabilirsiniz.
Doktorunuz burun tamponuna ihtiyacınız olduğuna karar verebilir. Bu, kan veya diğer sıvıları emmek için burun boşluğuna gazlı bez benzeri materyalin yerleştirilmesidir. Bu tamponlar ilk takip randevunuzda kaldırılır.
Septum Deviasyonu Ameliyatının Riskleri Nelerdir?
Hiçbir ameliyat tamamen risksiz değildir. Her ameliyatta faydalar risklerden daha ağır basmalıdır. Septoplasti (septum deviasyonu ameliyatı) ve septorinoplasti (burun estetiği) yaygın ve güvenli prosedürlerdir. Yan etkiler nadirdir. Fakat yine de bir tedavi kararı vermeden önce doktorunuzla ameliyatın olası riskleri hakkında konuşmanız gerekir.
Nadiren de olsa, septoplasti ve rinoplasti riskleri aşağıdakileri içerebilir:
- Enfeksiyon
- Kanama
- Septumun perforasyonu (Burun duvarına delik)
- Koku alma yeteneğinin kaybı
Burun semptomlarınız varsa ve septumda deviasyon olabileceğini düşünüyorsanız, bir KBB doktoru ile görüşmek için randevu alın. Kronik sinüzit veya burun alerjileri de dahil olmak üzere bu semptomları yaşamanızın birçok nedeni olabilir. İhtiyacınız olan tedaviyi alabilmek için doğru teşhisi aldığınızdan emin olun.
Septum Deviasyonu Ameliyatı Sonrası İyileşme Süreci
Ameliyat hastanede kalmayı gerektirmez, ameliyattan sonra hemen eve gidebilirsiniz, ancak sizi eve götürecek birine ihtiyacınız olabilir. Ameliyatı takip eden günler ve haftalarda hatırlamanız gereken bazı detaylar aşağıdaki şekildedir:
- Ağır yük kaldırmaktan ve diğer zor faaliyetlerden kaçının.
- Uyurken başınızı yukarıda tutun (fazladan bir yastık kullanmanız gerekebilir).
- Burnunuzu silmekten kaçının.
- Eve gitmeden önce burnunuzun bakımı ve ilaçlar için tüm talimatlarınızı yazılı olarak aldığınızdan emin olun. Komplikasyonları önlemek için doktorunuzun tavsiyelerine uymanız çok önemlidir.
Septum Deviasyonu Olan ve Ameliyat Olamayan Kişilerde Horlama Protezi İşe Yarar Mı?
Evet, septum deviasyonu olan ve ameliyat olamayan kişilerde horlama protezi işe yarar. Deviasyon ameliyatı; yüksek şeker, tansiyon, kan sulandırıcı kullanma gibi başka sağlık sorunları bulunan kişilerde uygulanamayabilir. Ayrıca ameliyat korkusu olan kişiler de deviasyon ameliyatı olmak istemeyebilir. Böyle durumlarda, horlama protezi iyi bir çözümdür. Horlama protezi, uyku sırasında çeneyi önde tutarak hava yolunu açar ve horlamayı engeller.
Septum Deviasyonu Önlenebilir Mi?
Burun veya yüzde yaralanmanın neden olduğu septum deviasyonu aşağıdaki güvenlik önlemleri ile önlenebilir:
- Spor yaparken daima uygun kask ve başlık takın.
- Araba sürerken daima emniyet kemerinizi takın.